. „Er wordt vaak gezegd dat we verbeeldingskracht nodig hebben om de wereld te veranderen, maar je hebt verbeelding ook nodig om te begrijpen hoe dramatisch onze situatie in werkelijkheid is”, duidt kunstenaar Jonas Staal (1981) zijn werk. Dinsdagmiddag kreeg hij de Prix de Rome Beeldende Kunst 2023 uitgereikt door staatssecretaris Uslu (Cultuur en Media, D66). Hij kreeg deze stimuleringsprijs voor beeldend kunstenaars uit Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk, voor zijn videostudie Empire’s Island.
De zeskopige jury, bestaande uit verschillende kunstenaars en museumdirecteuren, schrijft in het juryrapport dat Staal „genadeloos [laat] zien hoe de wereld is opgebouwd uit beelden die zijn voorgevormd door de geschiedenis”. De andere drie genomineerden uit een totale lijst van 321 kunstenaars waren: Josefin Arnell, Ghita Skali en Michael Tedja.
Kolonisten en imperialisten
Staal vertelt met zijn werk Empire’s Island de geschiedenis van Ascension Island, een vulkanisch eiland van 90 vierkante meter in de Atlantische oceaan. Omdat het eiland lange tijd als niemandsland werd beschouwd, konden kolonisten ermee doen wat ze wilden. Inde woorden van Staal: ‘westers imperialisten en techno-feodalisten’ (de rijke elite die dankzij technologische innovatie over de wereld heerst) vormden het eiland steeds weer opnieuw om naar hun ideaal. Staal stelt bij dit verleden de vraag: wat als deze ‘ontdekkers’ er niet waren geweest?
De vraag voert verder door naar het heden, blijkt uit het gesprek dat journalist Dominique van Varsseveld met Staal had in het begeleidende essay dat met het juryrapport werd gepresenteerd. Staal: „Kijk bijvoorbeeld naar techmiljardairs als Elon Musk en Jeff Bezos die Mars zien als een dode planeet. Een plek zonder rechten, zonder geschiedenis en zonder zelfbeschikkingsrecht. Een plek waar ‘pioniers’ naartoe worden gestuurd om ‘kolonies’ te stichten. In de retoriek van dominante machtsvormen bestaat geen andere taal dan de taal van Empire, waarin alles dood is behalve de bezetter. Alsof Mars geen eigen geschiedenis of subjectiviteit zou kennen.”
In NRC was de waardering voor Staals werk positief: „Staals Empire’s Island (2023) is indrukwekkend, conceptueel perfect doordacht, prachtig om te zien en geëngageerd. Het mooie van zijn presentatie is dat de kunstenaar niet langer uitgaat van de toekomstfantasieën die westerlingen op het eiland projecteren. Niet wat willen wij met die rotsen, maar wat wil het eiland zelf?”
Staal ontvangt 40.000 euro en een residency programma naar keuze.
Het werk van de vier genomineerden van de Prix de Rome 2023 is t/m 3 maart te zien in het Stedelijk Museum, Amsterdam. Info: stedelijk.nl
Lees ook ‘We moeten het ongemak met elkaar opzoeken’
Het besluit van de Verenigde Staten om Oekraïne toe te staan Rusland aan te vallen met Amerikaanse langeafstandsraketten is „een hele grote stap richting het begin van de Derde Wereldoorlog”. Dat zei adjunct-hoofd Vladimir Dzjabarov van de commissie internationale zaken van het Russische hogerhuis zondagavond volgens staatspersbureau TASS in reactie op de toestemming die Joe Biden volgens Amerikaanse media aan Oekraïne heeft gegeven om onder meer ATACMS in te zetten tegen Rusland. Dat zijn supersonische ballistische raketten.
Ook andere prominente parlementariërs hekelen het Amerikaanse besluit. „Aanvallen met Amerikaanse raketten diep in Russische regio’s zullen onvermijdelijk leiden tot een ernstige escalatie, die tot veel ernstiger gevolgen kan leiden”, zei voorzitter Leonid Sloetski van de commissie buitenlandse zaken van het Russische lagerhuis tegen persbureau TASS.
En Andrej Klisjas van de Federatieraad schrijft op Telegram dat „het Westen tot een niveau van escalatie heeft besloten dat ermee kan eindigen dat de Oekraïense staat in een complete ruïne verandert.”
Lees ook
Biden gaat overstag: Oekraïne mag doelen in Rusland aanvallen met westerse langeafstandsraketten
President Vladimir Poetin heeft nog niet gereageerd, maar zei in september dat Oekraïense aanvallen op Russisch grondgebied met Amerikaanse wapens zou betekenen dat het Westen oorlog voert tegen Rusland en dat hij dan „passende beslissingen” zal nemen.
Liveblog Oorlog in Oekraïne
Russische parlementsleden: inzet Amerikaanse langeafstandsraketten kan leiden tot wereldoorlog
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema roept in Nieuwsuur politiek Den Haag op niet verder te polariseren rondom het geweld in Amsterdam na Ajax-Maccabi Tel Aviv. „Ga aan het werk en maak geen ruzie, want daar is niemand bij geholpen.” Ze stoort zich aan „het gemak waarmee gesproken wordt over een integratieprobleem. Het waren Amsterdamse, Nederlandse jongens die zich hebben misdragen. Waar is het ‘integratieprobleem’ op gebasseerd?”
De woorden van rechtse politici in Den Haag, Geert Wilders voorop, die willen ‘benoemen’ dat het om moslimjongeren zou gaan, helpen niet, zegt Halsema. „Deze politici spreken alsof ze weten wie de daders zijn. Ik mis de feiten in deze discussie.”
Zowel in de Joodse als in de Islamitische gemeenschap is er „heel veel pijn in de stad”, zegt Halsema. Die laatste heeft volgens haar nu weer het gevoel zich te moeten verantwoorden, zoals na de aanslagen van elf september 2001. Ze betuigt zelf spijt van het controversiële gebruik van het woord ‘pogrom’, dat daarna „als propaganda gebruikt” werd. Als ze dat had geweten, had ze het niet gezegd. „Ik ben geen instrument in een nationaal en internationaal politiek gevecht”
Halsema ontkende daarnaast slecht voorbereid te zijn op de komst van de Maccabi-supporters. Ze herhaalde dat het op voetbalgebied geen risicowedstrijd was, ook al staat de harde kern van Maccabi de afgelopen jaren in toenemende mate bekend als extreemrechts.
Liveblog Onrust in Amsterdam
Halsema stoort zich aan polarisatie uit Den Haag: ‘Ga aan het werk en maak geen ruzie’
Ik heb meerdere verplichte vergaderingen per week op mijn werk, waar ik erg weinig uit haal. De vergaderingen geven me vooral het idee dat ik mijn tijd zit te verdoen. Ze zorgen ervoor dat het werk dat ik geacht word te doen blijft liggen. Hoe moet ik daarmee omgaan?
Vrouw (65), werkzaam in de thuiszorg
Vóór de vergadering
Veel werkenden kennen het probleem: ze worden geleefd door hun agenda – vol met allerhande afspraken, overleggen en vergaderingen.
„Vaak gebruiken mensen hun agenda om hier afspraken met anderen in te zetten, maar ze zetten er nooit een afspraak met zichzelf in”, zegt Eric van den Heuvel. Hij verzorgt trainingen in time-management. Twaalf jaar geleden begon hij daarmee, uit frustratie, omdat zijn collega’s zaken niet konden prioriteren en hun werk nooit op tijd afkregen.
De eerste stap om dit om te keren, zo vertelt Van den Heuvel mensen die bij zijn bureau Een Helder Hoofd aankloppen, is dat je ook afspraken met jezelf in je agenda zet. „Want je bent zelf voor je eigen werk ook best een belangrijk persoon”, zegt hij. „Als collega’s allemaal witte vlakken in je agenda zien, denken ze dat je niks te doen hebt.”
Als je zelf weet wat er allemaal op je bordje ligt, is het ook makkelijker om ‘nee’ te zeggen. En is dan is daar vaak genoeg ook begrip voor onder leidinggevenden, ziet Van den Heuvel. „Dan zeg je: ‘Ik heb andere prioriteiten. Als ik nu ruimte moet maken, blijft het andere werk liggen’.”
Leidinggevenden stellen het vaak op prijs als werknemers zich afvragen waar de prioriteiten in hun werk moeten liggen, merkt ook organisatiepsycholoog Iris Ooms, die als coach mensen helpt om in hun werk grenzen aan te geven. „Als je zelf weet waar je mee bezig wilt zijn in je werk, en je jezelf afvraagt waarom je de dingen doet die je doet, laat je je van je goede, gemotiveerde kant zien. Ondanks dat je misschien nee zegt tegen een opgelegde verplichting.”
Aankaarten dat je denkt je tijd nuttiger te kunnen besteden dan in een verplichte vergadering, vindt niet iedereen even gemakkelijk. Ook hierbij hangt natuurlijk veel af van de relatie met je leidinggevende. Als het individueel niet lukt, raadt Ooms aan om het dilemma samen met collega’s aan te kaarten.
In de vergadering
„Er is ook nog een tussenvorm”, zegt Ooms. „In plaats van er helemaal niet te zijn, of juist de gehele vergadering erbij zijn, zou je ook alleen het deel van de vergadering kunnen bijwonen dat voor jou relevant is. Dan vraag je gewoon: bij welk agendapunt ben ik echt nodig?”, stelt Ooms.
In de zorg is dat best gebruikelijk, weet de coach uit haar adviespraktijk. „Als er overleg over bepaalde cliënten plaatsvindt, dan wordt vaak van tevoren afgestemd over welke cliënt het gaat, zodat medewerkers kunnen kiezen welk deel van de vergadering ze bijwonen.”
Als afzeggen of zo’n tussenvorm niet mogelijk is, is effectiviteit het toverwoord bij trainers als Van den Heuvel en Ooms. Een bijeenkomst waarvan niet duidelijk is wat daar moet gebeuren, is een van de grootste ergernissen rond vergaderen.
Bij een vergadering is het dus cruciaal dat er een duidelijke agenda is, zegt Van den Heuvel. „Als die er niet is, wordt het een soort Poolse landdag, waarin de tijd wordt volgepraat en aan het eind iedereen leeg is.”
Als er geen duidelijke agenda is, kan het een soort Poolse landdag worden
„Je moet ook duidelijk bepalen hoeveel tijd je aan ieder onderdeel wilt besteden”, zegt Ooms. „Als dat niet gebeurt, gaat iedereen natuurlijk achterover leunen en maar zien wat er gaat gebeuren.” De deelnemers van een vergadering moeten op hun beurt voor zichzelf ook afvragen „waarom ze er zitten, wat er van hen wordt verwacht en wat ze eruit kunnen halen”, aldus Ooms.
Verder is van belang: worden er beslissingen genomen? En hoe dan? Als je de tijd goed wilt besteden, is het belangrijk om vast te leggen wat er is besloten, en als er een actielijst komt, hoort daar ook een termijn aan vast te zitten waarbinnen zaken moeten worden afgerond.
Werkgevers hebben een duidelijk belang bij efficiënt vergaderen. Als er te weinig besluiten worden genomen, zal hen dat immers geld kosten. In sectoren als ict heeft men dat goed begrepen, ziet Van den Heuvel. Met ‘stand-ups’ en ‘sprints’ brengen collega’s kort aan elkaar over waar ze mee bezig zijn, en wat ze de komende tijd gaan afronden. In minder commerciële sectoren ontbreekt het volgens de trainer nog wel eens aan duidelijke planning en communicatie.
Van den Heuvel ziet dat mensen die bij hem aankloppen nog vaak dezelfde denkfout maken: eerst moet de mailbox leeg voordat ze aan andere zaken kunnen beginnen. „Toen ik een potentiële klant die altijd in tijdnood kwam vertelde dat hij overzicht moet houden en prioriteiten moet stellen, zei hij: ja maar daar heb ik geen tijd voor”, lacht Van den Heuvel. „Eigenlijk zegt hij: ik heb problemen, maar ik heb geen tijd om er iets aan te doen.” Daaruit breken, daar begint het volgens hem mee.
Dus
Uit een vergadering wegblijven is niet altijd mogelijk, maar als je je eigen prioriteiten duidelijk hebt vastgesteld en andere dingen te doen hebt, kun je bij leidinggevende polsen of het écht noodzakelijk is dat je aanwezig bent. Misschien kun je het deel dat niet op jouw werk van toepassing is overslaan. En als je dan toch in een vergadering belandt, zorg er dan met elkaar voor dat het efficiënt gebeurt.